Scalanie gruntów, czyli komasacja (z łacińskiego commasso = scalam) to proces wyznaczenia nowych działek o innym ukształtowaniu w stosunku do pierwotnych. Rezultatem komasacji jest uzyskanie przez dotychczasowych właścicieli działek gruntów położonych w tym samym rejonie, ale o innych granicach.

Komasacja, scalanie gruntów

Najczęściej wykorzystywane jest do stworzenia korzystniejszych warunków gospodarowania w rolnictwie i leśnictwie. Jest to zabieg korzystnie wpływający na rozwój obszarów wiejskich. Komasacją na początku zajmuje się Starosta Powiat. Załatwia on prace formalne postępowania scaleniowego oraz zagospodarowania poscaleniowego. Prace komasacyjne koordynuje samorząd województwa przy pomocy swojej jednostki. Kiedyś scalanie gruntów było kojarzone jedynie z przygotowywaniem powierzchni pod państwowe gospodarstwa rolne, ale aktualnie jest to jedno z narzędzi umożliwiających modernizację gospodarstwa.

Postępowanie scaleniowe może być wszczęte na wniosek większości właścicieli gospodarstw położonych na obszarze łączenia. Proces może zostać także wszczęty z urzędu po uprzedniej akceptacji rady sołeckiej jeżeli:

• grunty ZWRSP (Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa) zajmują powierzchnię większa niż 10% projektowanego obszaru scalenia i nie mogą być odpowiednio gospodarowane bez scalenia,
• rozłogi gruntowe na projektowanym obszarze scalenia wskutek działalności przemysłu czy przebiegu dróg publicznych, rurociągów, kolei zostaną znacznie pogorszone,
• o komasację wystąpi osoba, której grunty wymagają poprawienia rozłogu, a jednocześnie scalenie nie pogorszy warunków gospodarowania innym uczestnikom postępowania.

Uczestnicy procesu scalania otrzymują grunty o równej wartości szacunkowej. W przypadku, kiedy różnica przekroczy 3%, stosuje się dopłaty pieniężne.

Podsumowując, scalanie gruntów jest postępowaniem geodyzyjno-prawnym, które porządkuje stan prawny nieruchomości objętej postępowaniem scaleniowym. Efektem jest zmniejszenie ilości działek ewidencyjnych w poszczególnych gospodarstwach oraz powiększenie ich średniej wielkości.